लुम्बिनी आउने पर्यटक बास नबसी फर्कन्छन्
यस वर्ष कात्तिकको मध्यसम्म करीब १६ लाख स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकले लुम्बिनी भ्रमण गरिसके । भ्रमणका लागि उपयुक्त याम भएकाले यस वर्ष थप एक लाख पर्यटक लुम्बिनी घुम्न आउने अपेक्षा लुम्बिनी विकास कोषले राखेको छ ।
तथ्याङ्कअनुसार यहाँ आउने पर्यटकमध्ये सबैभन्दा धेरै श्रीलङ्काका छन् । त्यसपछि थाइल्यान्ड, चीन, बर्मा, म्यानमारलगायतका देशहरुबाट पर्यटकहरु लुम्बिनी आउँछन् ।
लुम्बिनी पुग्ने पर्यटकहरुको सङ्ख्या धेरै देखिए पनि यहाँका पर्यटन व्यवसायीहरु भने खासै उत्साहित छैनन् । आगन्तुकमध्ये १० प्रतिशतले मात्रै लुम्बिनीमा रात बिताउँछन् । सरकारको लुम्बिनी क्षेत्र विस्तृत पर्यटन प्रवद्र्धन योजनामा लुम्बिनी आउने पर्यटकहरुले सरदर एक रात मात्रै बास बस्ने गरेको उल्लेख छ । यो विदेशी पर्यटकको बसाइ अवधिका आधारमा निकालिएको तथ्याङ्क हो । यद्यपि, अहिले स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकहरुको आवागमन बढेको छ । यसबाट यहाँका व्यवसायीहरुमा केही आशा नपलाएको होइन तर, रात काट्ने पर्यटकहरुको सङ्ख्या भने बढ्न सकेको छैन ।
लुम्बिनी पुग्ने जो कोहीले यहाँ पर्यटकहरु ओइरिएको देख्दा लुम्बिनी पर्यटकले भरिभराउ छ, लुम्बिनीका होटल भरिभराउ होलान् र पर्यटन व्यवसायीहरुले पनि प्रशस्त फाइदा लिन पाएका होलान् भन्ठान्छन् । तर, लुम्बिनी आएर फर्किने पर्यटकको सङ्ख्या धेरै हुँदा पनि पर्यटन व्यवसायीले त्यसबाट यथेष्ट फाइदा उठाउन सकेका छैनन् ।
यहाँ आउनेमध्ये सरदर १५ प्रतिशत पर्यटकले मात्रै रात बिताइदिने हो भने लुम्बिनी मात्रै होइन भैरहवासम्मका होटलहरु भ्रिभराउ हुन्छन् तर, आएका पर्यटक नअडिँदा समस्या भएको छ भन्नुहुन्छ सिद्धार्थ होटल एशोसिएशन लुम्बिनीका अध्यक्ष मिथुनमान श्रेष्ठ । खासगरी ठूलो सङ्ख्यामा यहाँ आउने पर्यटकमध्ये श्रीलङ्काली र भारतीय पर्यटक मायादेवी मन्दिर मात्रै घुमेर फर्किन्छन् । अध्यक्ष श्रेष्ठ भन्नुहुन्छ – “भारतीय गाइड यहाँ अरु मन्दिर हेर्न समेत दिँदैनन् । खानेकुरा पनि उतैबाट प्याकिङ गरेर ल्याउँछन् । खाएर फोहर फाल्छन् र जान्छन् ।”
यतिमात्रै होइन लुम्बिनी आउने अधिकाँश विदेशी पर्यटकहरुसमेत आफ्नै देशले बनाएको विहारमा बास बस्छन् । विहारका नाममा अधिकाँश देशहरुले यहाँ होटल सञ्चालन गरिरहेका छन् । श्रीलङ्का, चीन, दक्षिण कोरिया, थाइल्यान्डलगायत विभिन्न देशहरुबाट आउने पर्यटकहरु आफ्नै मन्दिरका पाहुना घरमा रात बिताउँछन् र फर्कन्छन् ।
केही मुलुकका पर्यटकहरु भारतीय ट्राभल एजेन्सीमार्फत यहाँ आउँछन् । उनीहरु पनि मायादेवी मन्दिरको दर्शन गरेर बास बस्न फेरि भारत पुग्छन् । अधिकाँश स्वदेशी पर्यटकहरु पनि बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी घुमेर मात्रै फर्कन्छन् तर, बुद्धले २९ वर्ष बिताएको कपिलवस्तुको तिलौराकोट, बुद्धको मावली देवदह, बुद्धको अस्थिधातु राखिएको स्थान रामग्राम जस्ता महत्वपूर्ण स्थानहरुमा पुग्दैनन् । लुम्बिनी पनि गुरुयोजनाले परिकल्पना गरेको विधिअनुसार नघुमिदिँदा पर्यटकको लुम्बिनी भ्रमण अवधि छोटो हुने गरेको छ ।
गुरुयोजनाअनुसार १ नं ढोकाबाट प्रवेश गरेर विहारहरु हँुंदै अन्तिममा मायादेवी मन्दिर पुग्ने विधि छ । यो विधि प्रयोग गर्दा लुम्बिनीमा एक रात बास बस्नै पर्छ । आध्यात्मिक हिसाबले लुम्बिनी घुम्ने यो विधिलाई सबैभन्दा उपयुक्त मानिन्छ । पर्यटकहरु शुरुमै मायादेवी मन्दिर पुगेर फर्किने गरेका कारण यहाँका व्यवसायीले लाभ लिन नसकेको पर्यटन व्यवसायी हेम बहाुदर बिष्ट बताउनुहुन्छ ।
लुम्बिनी आउने पर्यटकहरुको बसाइ अवधि लम्ब्याउन केही पर्यटन व्यवसायीहरुले अभियान चलाएका छन् । लुम्बिनीदेखि राजकुमार सिद्धार्थले २९ वर्ष बिताएको कपिलवस्तुको तिलौराकोटलगायतका बुद्धको जीवनसँग जोडिएका कुदान, निग्लिहवा, गोटिहवा, सगरहवा, जगदीशपुर ताल लगायतका क्षेत्रसम्म पुग्ने पर्यटक बस सञ्चालनमा ल्याएको व्यवसायी बिष्टले बताउनुभयो ।
यस्तै, लुम्बिनीदेखि कुशीनगरसम्म पनि पर्यटक बस सञ्चालन भएको छ । प्रचारप्रसारको कमीले यो अभियान अझै प्रभावकारी भएको छैन । व्यवसायी बिष्टले भन्नुभयो – “यसमा सबैको चासो र समन्वय जरुरी छ ।” लुम्बिनीमा पर्यटकहरुको बसाइ अवधि कम हुँदा त्यसको असर सबै व्यवसायमा परेको अनुभव गरिएको छ ।
पर्यटकहरुको सङ्ख्या देखेर उत्साहित व्यापारीहरु व्यापार नहुँदा भने दुःखी छन् । माला व्यवसायी विनोद कहारले भन्नुभयो – “ पर्यटकहरुको भीड हेरेर के गर्नु ? व्यापार छैन । पहिले सङ्ख्या कम हुँदा बरु व्यापार राम्रो थियो ।”
लुम्बिनी क्षेत्रमा विद्युत्, खानेपानी, सडकजस्ता पूर्वाधारको राम्रो विकास र व्यवस्थापन नहुँदा पर्यटकहरु अन्य स्थानमा गएर रात बिताउने गरेको स्थानीय व्यवसायीहरुको गुनासो छ । कोषले भने लुम्बिनीमा पूर्वाधारहरुको कमी नरहेको दाबी गर्दैआएको छ ।
भैरहवादेखि लुम्बिनी र लुम्बिनी विकास कोषको क्षेत्र बाहिर निर्माण भइरहेको सडक सडक विभागको निर्देशनमा रोकिएको छ जसका कारण लुम्बिनीको मुटु मानिने महिलवार, पर्सा, पडेरीयालगायतका लुम्बिनी क्षेत्र वरपरको वातावरण धुलाम्ये छ । सोही कारण यो याममा पर्यटकहरु लुम्बिनी अडिन नचाहेको व्यवसायी मञ्जु ढकालको ठम्याइ छ । उहाँले भन्नुभयो – “पहिले यहाँ धेरै चहलपहल हुन्थ्यो । पसलमा सामान बेच्न भ्याइनभ्याई थियो तर, अहिले महिलवारको व्यापार सुकेको छ ।”
सङ्ख्याका हिसाबले लुम्बिनीमा पुग्ने पर्यटकहरुको सङ्ख्या धेरै देखिए पनि बसाइ अवधि छोटो हुँदा लुम्बिनीेले पर्यटन प्रवद्र्धनमा फड्को मार्न सकेको छैन । लुम्बिनीमा पर्यटकहरुको बसाइ अवधि लम्ब्याउन सरकारी र निजी क्षेत्रले पहल गर्नुपर्ने संस्कृति तथा पर्यटनविद् डा गितु गिरी बताउनुहुन्छ ।
“नेपालका टुर एण्ड ट्राभल एजेन्सीहरुको ग्लोबल कनेक्टीभिटी हुनुपर्छ, नेपाल आउने पाहुनालाई नेपाली गाइडले नै घुमाउने व्यवस्था हुनुपर्छ,” उहाँले भन्नुभयो – “यसो गर्दा मिसगाइड हुन पाउँदैन ।”
बुुद्धको जीवनीसँग जोडिएका क्षेत्र सँगसँगै बुटवल, पाल्पा, चितवन, पोखरा लगायतका पर्यटकीय स्थलहरुको विकास गरी ती स्थानमा पर्यटक पु¥याउन प्राइभेट पब्लिक पार्टनरसिपका आधारमा कार्यक्रम तयार गर्नुपर्ने उहाँको सुझाव छ । “आएका पाहुनालाई बसाल्न मात्रै खोज्नु भन्दा लुम्बिनी आउने वातावरण बनाउन पर्यटन व्यवसायी क्रियाशील रहनुपर्छ,” उहाँले भन्नुभयो ।
लुम्बिनी मात्र नभई बुद्धले २९ वर्ष बिताएको तौलिहवा, मावली क्षेत्र देवदह, रामग्रामलगायतका क्षेत्रको प्रचारप्रसारका लागि निजी र सरकारी क्षेत्रको क्रियाशीलता नपुगेको विज्ञहरु औँल्याउँछन् ।
लुम्बिनीको विकास र पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि कोषले विभिन्न योजनाहरु अघि सारेको छ । बुद्धसँग जोडिएका स्थानहरुलाई समेटेर बृहत्तर लुम्बिनी गुरुयोजना तयार गर्ने कोषको योजना छ ।
कोषका उपाध्यक्ष भिक्षु मेत्तेय शाक्यपुत्तले भन्नुभयो – “यो योजनाले पूर्णता पाउने हो भने लुम्बिनी आउने पर्यटक तिलौराकोट, देवदह, रामग्रामसम्म पुग्ने वातावरण बन्ने थियो तर, लुम्बिनीको गुरुयोजना पूरा हुन अझै ३ वर्ष लाग्छ । लुम्बिनीको गुरुयोजना पूरा गर्न हामी ग्लोबल टेण्डर प्रक्रियामा गइसकेका छौं ।”
राजनीतिक अस्थिरताका कारण लुम्बिनीको गुरुयोजनाले पूर्णता नपाउँदा पर्यटन प्रवद्र्धनमा प्रतिकूल असर परेको उहाँ ठान्नुहुन्छ । अहिले पर्यटकहरुको रोजाइ र चाहना अनुसार लुम्बिनीमा गतिविधि सञ्चालन भइरहेको उहाँको भनाइ छ ।
लुम्बिनीको विकास र समृद्धिका लागि बुद्ध जन्मस्थललाई प्राथमिकतामा राखेर काम गरेको सरकारको दाबी छ । भैरहवामा क्षेत्रीय अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल बनेपछि पर्यटकको पहिलो गन्तव्य बुद्ध जन्मस्थल शान्तिभूमि लुम्बिनी हुने दाबी धेरैले गर्छन् ।
चलिरहेका
रातको समयमा पौने नौ लाख बराबरको अबैध सामान पक्राउ
पोखराको लेकसाइडमा पुर्व झापाबाट भित्रीए केहि ब्यक्ति, स्थानीयमा त्रास
कास्कीको लेखनाथ सामुदायिक लायन्स अस्पतालमा एक महिलाको मृत्युु
पाेखरा -१० का २ जना महिलामा काेराेना संक्रमण पुष्टि
-
रातको समयमा पौने नौ लाख बराबरको अबैध सामान पक्राउ
४ मंसिर २०७५, मंगलवार -
पोखराको लेकसाइडमा पुर्व झापाबाट भित्रीए केहि ब्यक्ति, स्थानीयमा त्रास
२९ बैशाख २०७७, सोमबार -
कास्कीको लेखनाथ सामुदायिक लायन्स अस्पतालमा एक महिलाको मृत्युु
२४ जेष्ठ २०७७, शनिबार -
कास्कीकाे रुपाका २ जनामा काेराेना संक्रमण, कास्कीमा काेराेना संक्रमितकाे संख्या ४ पुग्याे
२४ जेष्ठ २०७७, शनिबार
-
सरकार र चिकित्सकबीच सहमति, आन्दोलन फिर्ता
१३ आश्विन २०८०, शनिबार -
सुनासको १७ औं साधरणसभा सम्पन्न
१२ आश्विन २०८०, शुक्रबार -
तनहुँमाथि कास्की ३७ रनले विजयी
१२ आश्विन २०८०, शुक्रबार -
विकास र समृद्धिका लागि सबै राजनीतिक दल एकमत हुनुपर्छ : अर्थमन्त्री डा. महत
१२ आश्विन २०८०, शुक्रबार
-
कञ्चनपुर प्रकरण : गृहमन्त्रीसँग दुई घण्टा वार्तापछि फेरि काममा फर्किए केसी
२८ भाद्र २०७५, बिहीबार -
रेन्डी विलियम बेरी नेपालका लागि नयाँ अमेरिकी राजदूत
२७ भाद्र २०७५, बुधबार -
मन्त्री र सचिवलाई प्रधानमन्त्री ओलीको प्रश्न : ‘एउटै योजना ३० वर्षमा पनि किन सकिएन ?’
२७ भाद्र २०७५, बुधबार -
आसाममा ५.५ रिक्टरस्केलको भूकम्प, नेपालसम्म धक्का
२७ भाद्र २०७५, बुधबार
You may also like
सरकार र चिकित्सकबीच सहमति, आन्दोलन फिर्ता
काठमाडौं। सरकार र चिकित्सकबीच सहमति भएको छ। सुरक्षित कार्यस्थलको माग राख्दै आन्दोलनरत ‘स्वास्थ्यकर्मीका लागि सुरक्षित कार्यस्थल संघर्ष समिति’सँग उपप्रधानमन्त्री एवम् गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठको उपस्थितिमा गृह मन्त्रालयमा भर्खरै सम्पन्न वार्ताबाट ६ बुँदे सहमति भएको हो। पछिल्लो समय मणिपाल-पोखरा, माडी-चितवन, हेटौडा, कन्चनपुर, बेलौरी, लमजुङ, पाटन लगायतका अस्पतालहरूमा घटेका घटनाका दोषीलाई तत्काल पक्राउ गरी कारवाही गर्नुपर्ने र चिकित्सक […]
सुनासको १७ औं साधरणसभा सम्पन्न
पोखरा । ट्रान्सपरेन्सी ईन्टरनेशनल नेपाल आवद्द संस्था सुशासनका लागि नागरिक समाज (सुनास) कास्कीको १७ औ वार्षिक साधारणसभा शुक्रवार पोखरामा सम्पन्न भएको छ । साधरणसभाले सचिव विष्णुप्रसाद अधिकारीले प्रस्तुत गर्नुभएको आर्थिक वर्ष २०७९/०८० वार्षिक कार्यक्रम तथा आर्थिक प्रतिबेदन पारित गरेको छ । साधरणसभामा शुभकामना मन्तव्य राख्दै संस्थापक अध्यक्ष सुरेन्द्र थापामगरले सुशासन तथा सदाचार प्रवर्धनका क्षेत्रमा संस्थाले […]
तनहुँमाथि कास्की ३७ रनले विजयी
पोखरा । कास्की जिल्ला क्रिकेट संघको आयोजनामा पोखरामा शुक्रबारदेखि कास्की र तनहुँविच दुई श्रृंखलाको एक दिवसिय क्रिकेट प्रतियोगिता शुरु भएको छ । पहिलो खेलमा कास्कीले तनहुँलाई ३७ रनले पराजित ग¥यो । टस जितेर पहिला व्याटिङ गरेको कास्कीले २७ ओभरमा १ सय ३ रनमा सम्पूर्ण विकेट गुमाएको थियो । कास्कीको तर्फबाट आदित्य थापाले ३६ रन […]
विकास र समृद्धिका लागि सबै राजनीतिक दल एकमत हुनुपर्छ : अर्थमन्त्री डा. महत
काभ्रे । अर्थमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले देश विकास र समृद्धिका लागि सम्पूर्ण राजनीतिक दल एकमत हुनुपर्ने बताउनु भएको छ । चैतन्य एकेडेमीले शुक्रबार आयोजना गरेको सुशासन, दीगो विकास र समृद्धि विषयक छलफलमा बोल्दै मन्त्री डा. महतले भन्नुभयो, ‘राजनीतिक दलहरुबीच द्वन्द्व हुन्छ, बहस हुन्छ, चुनाव हुन्छ, हार जीत हुन्छ यी सबै स्वभाविक प्रकृया हुन् । तर […]
७८ वर्ष भएका सभापतिलाई दोष दिने हैन, आफु कांग्रेस बनाउन लाग्नुहोस् : मुख्यमन्त्री पाण्डे
नेपाली कांग्रेसका केन्द्रिय सदस्य एवं गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डेले कांग्रेस बनाउन नयाँ पुस्ताका नेताहरु परिर्वतन भएर लाग्नुपर्ने बताएका छन् । ‘अब ७८ वर्ष भएका शेरबहादुर देउवा (सभापति जि) लाई परिर्वतन गर्छु र कांग्रेस बनाउँछु भन्ने भन्दा पहिले ५९ वर्षको शुरेन्द्र पाण्डे, ४६ वर्षका गगन थापा र ३८, ४० का अन्य नेता अझै धेरै परिर्वतन […]
संघीयता कार्यान्वयनमा सरकार प्रतिवद्ध छ : कार्यबहाक प्रधानमन्त्री खड्का
सुर्खेत । कार्यबहाक प्रधानमन्त्री एवम् रक्षामन्त्री पूर्णबहादुर खड्काले संघीयता कार्यान्वयनमा सरकार दृढ रहेको बताउनु भएको छ । उहाँले संघीय शिक्षा ऐन संसदमा टेबुल भइसकेको बताउँदै निजामति कर्मचारी ऐन र संघीय प्रहरी ऐन संसदमा दर्ता गर्ने तयारी सरकार रहेको बताउनु भयो । ‘संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको कार्यान्वयन गर्न सरकार दृढ भएर लागिपरहेको छ,’ बुधबार वीरेन्द्रनगरमा आयोजित पत्रकार […]
अर्थमन्त्री डा. महतद्वारा सहुलियतपूर्ण वित्तीय सहायता आह्वान
कायारो । अर्थमन्त्री डा. प्रकाशशरण महतले नेपालजस्तो अल्पविकसित मुलुकको विकासका लागि सहुलियतपूर्ण वित्तीय सहायताका लागि आह्वान गर्नुभएको छ । इजिप्टको शार्म अल शेखमा आयोजित एसियाली पूर्वाधार लगानी बैंकको बोर्ड अफ गभर्नर्सको आठौं बैठकमा गभर्नरहरूको बिजिनेश राउण्ड टेबलमा प्रमुख वक्ताको रूपमा सम्बोधन गर्दै डा. महतले नेपाल जस्ता अल्पविकसित मुलुकको लागि सहुलियतपूर्ण वित्तीय सहायताले ठूलो अर्थ राख्ने […]
पत्रकार बिनु र तारालाई मिना सिर्जनशील समावेशी पुरस्कार
पोखरा । मिनासिर्जनशील समावेशीपत्रकारिता पुरस्कारबाट पत्रकारद्वय बिनाकुमारी थापा ‘बिनु’ र बालकुमारी पौडेल ‘तारा’ सम्मानगरिने भएको छ । गण्डकी प्रदेशकापूर्व सांसद, उद्यमीतथा समाजसेवीमिना गुरुङले स्थापना गरी नेपालपत्रकार महासंघ कास्कीले सञ्चालन गरेको पुरस्कारबाट पत्रकार बिनु र तारा सम्मानितहुनलागेकाहुन् । छनोट समितिले सिफारिस गरेको नाम महासंघ कास्कीको मंगलबार बसेको बैठकले अनुमोदन गरेको सचिवमाधव बरालले जानकारी दिए ।संयोजक पुण्य […]
संविधानको भावनालाई जनजीवनमा महशुस हुनेगरी कार्यान्वयन गर्नुपर्छ : मुख्यमन्त्री पाण्डे
संविधानको भावनलाई जनजीवनमा महशुस हुनेगरी कार्यान्वयन गर्नुपर्ने गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डेले बताउनुभएको छ । संविधान दिवसको अवसरमा शुभकामना दिनुहुँदै उहाँले संविधानको भावनालाई जनताको जीवनमा महशुस हुनेगरी कार्यान्वयन गर्न प्रदेश सरकार प्रयत्नशिल रहेको बताउनुभयो । यसकालागि संघीय र स्थानीय सरकारसँग निरन्तर सहकार्यको जरुरी रहेको उहाँको भनाई छ । संविधानको संरक्षण र संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन […]
तीजपर्वलाई महिलाका मुद्धा र बहसका रुपमा मनाउन जरुरी छः सांसद पहारी
कविता घर्तीमगर,पोखरा । गण्डकी प्रदेशका सांसद देवका पहारीले अवको तिजपर्व महिलाहरुको माग मुद्धा र बहसका रुपमा मनाउन आवश्यक रहेको बताएकी छन् । महिलाहरुको महान पर्व हरितालिका तिजको अवसरमा सञ्चारिका समुह नेपाल गण्डकी प्रदेश आयोजना गरेको शुभकामना आदानप्रदान कार्यक्रमका अवसरमा उनले उक्त धारणा व्यक्त गरेकी हुन् । संविधानमा महिला अधिकारका कुराहरु उल्लेख भएपछि कार्यन्वयन पक्ष फितलो […]
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.